Wzór dokumentacji transakcji z podmiotem powiązanym

Artykuł archiwalny - opisujący dokumentacje transakcji według wzoru i na podstawie przepisów obowiązujących w minionych latach.

Omówienie kto i kiedy sporządza dokumentację znajduje się na naszej stronie w zakładce dotyczącej dokumentacji transakcji z podmiotami powiązanymi. Dokumentacja transakcji z podmiotem powiązanym inaczej jest nazywana dokumentacją cen transferowych.

 

- WZÓR -

 

Dokumentacja transakcji z podmiotem powiązanym

sporządzona na podstawie

art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych*/

 art. 25a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych*

(* należy wybrać w zależności od tego kto sporządza dokumentację)

 

za rok podatkowy …….

 

Podmiot powiązany: …………………………

Przedmiot transakcji: …………………………

 

I. WSTĘP

Nie jest to część obowiązkowa, ale warto krótko opisać czego transakcja dotyczy, aby przybliżyć ją kontrolującym.

Celem sporządzenia niniejszej dokumentacji jest opisanie zasad kształtowania warunków i cen w transakcji polegającej na ……. (tu opis np. zakupu od spółki A usługi/produktów ….).

Dokumentacja uwzględnia wszystkie wymogi określone w art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: updp)*/ art. 25 a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updf)*, w szczególności opisuje funkcje, jakie spełniają podmioty uczestniczące w transakcji (uwzględniając użyte aktywa i podejmowane ryzyko), określa wszystkie przewidywane koszty związane z transakcją oraz formę i termin zapłaty, metodę i sposób kalkulacji zysków oraz cenę przedmiotu transakcji.

Jeśli transakcja dotyczy świadczeń (w tym usług) o charakterze niematerialnym, do powyższego zestawienia co zawiera dokumentacja należy jeszcze dopisać, że „określa oczekiwane przez podmiot obowiązany do sporządzenia dokumentacji korzyści związane z uzyskaniem świadczeń”. Poza tym, w zależności od sytuacji należałoby dopisać, że „określono również strategię gospodarczą” – jeśli miała ona wpływ na wartość transakcji, lub że „wskazano inne czynniki mające wpływ na cenę lub warunki transakcji” – w sytuacji, gdy zostały one przez strony określone.

Podstawą przeprowadzenia transakcji jest Umowa ……… zawarta dnia ………. r. pomiędzy ………..a ………….. (dalej: Umowa). Jeśli zawarto jakieś aneksy do umowy, również należałoby je tu wymienić.

Jeśli z konstrukcją transakcji wiąże się konieczność przekazania/ podpisania kolejnych dokumentów, również należy ten tryb pokrótce opisać, np. że wykonanie usługi zostało stwierdzone protokołem, że każdorazowo są wysyłane odrębne zlecenia, zamówienia. Szczególnie w przypadku świadczeń o charakterze niematerialnym należy opisać co i kiedy zostało wykonane, aby w ogóle nie był rozważany zarzut czynności pozornej (która w rzeczywistości nie miała miejsca). Można napisać jakie dokumenty, raporty, korespondencja, itd. potwierdzają wykonanie usług.

Można również napisać co jest przedmiotem umowy, uzasadniając – jeśli taka jest sytuacja – dlaczego transakcja została zwarta z podmiotem powiązanym. Być może podmiot ten wyspecjalizował się w świadczeniu określonych usług dla innych podmiotów z grupy, co pozwala na obniżenie kosztów, być może istotna dla strategii grupy jest współpraca na danej płaszczyźnie, albo w zakresie wspólnych działań reklamowych, marketingowych, wizerunkowych, wprowadzenia nowych produktów. Być może podatnik działa w branży bardzo specjalistycznej i niewiele firm niepowiązanych może zaoferować dany produkt opisany w dokumentacji.

We wstępie zwykle opisuje się również rolę, jaką pełnią podmioty w transakcji.

W przypadku rozbudowanej grupy podmiotów powiązanych, często są też opisywane powiązania.

Należy zwrócić szczególną uwagę na prawidłowy opis tzw. transakcji dotyczących usług o niskiej wartości dodanej, do której rozporządzenie zaliczyło: usługi informatyczne, usługi związane z zarządzaniem zasobami ludzkimi, usługi marketingowe, prawne, księgowość i usługi administracyjne, techniczne, kontrolę jakości lub inne usługi (w tym logistyka, badania i rozwój) „o charakterze rutynowym, wspomagające działalność główną usługobiorcy, ogólnie bądź łatwo dostępne, które nie przyczyniają się do powstania dużej wartości dodanej dla usługodawcy lub usługobiorcy” (definicję pozostawię bez komentarza). Tak czy inaczej fiskus ma obowiązek kontrolować te usługi w pierwszej kolejności pod względem „czy niezależne, racjonalnie działające podmioty zawarłyby taką transakcję na warunkach, jakie ustaliły podmioty powiązane.” W przypadkach, kiedy racjonalnie oczekiwane korzyści podmiotu zawierającego taką transakcję są w sposób oczywisty mniejsze niż poniesione w związku z tą transakcją wydatki, a podmiot nie wskaże racjonalnych przyczyn uzasadniających ich poniesienie w określonej wysokości, fiskus zbada prawidłowość określenia wysokości poniesionych wydatków. Ale: przy badaniu musi uwzględnić również inne koszty warunkujące korzystanie z danego dobra lub usługi.

 

II. FUNKCJE PEŁNIONE PRZEZ UCZESTNIKÓW TRANSAKCJI

Jest to obligatoryjny (obowiązkowy) element dokumentacji. Z tego punktu powinno jednoznacznie wynikać jakie funkcje (role) pełnią strony transakcji, jakie podejmują ryzyka i jakie aktywa angażują w jej przeprowadzenie. W zależności od sytuacji, przyjęte rozwiązania powinny zawierać uzasadnienie.

1. FUNKCJE

Należy wskazać najważniejsze funkcje pełnione w ramach transakcji przez wszystkie (zazwyczaj dwie) strony. Jeśli strona zobowiązana do wykonania określonych czynności, zleca je dalej, również należy to opisać.

Przykładowe funkcje:

* świadczenie usług marketingowych i reklamowych (ich uzasadnieniem może być konieczność zlecenia jednej firmie wszystkich czynności, które kształtują wizerunek grupy),
* zarządzanie, administracja - w określonym zakresie np. zarządzanie systemami informatycznymi, finansami, administracyjna obsługa transakcji, wspólny call center, relacje z inwestorami, ubezpieczenia, analizy, księgowość, zarządzanie programami lojalnościowymi, transport,
* produkcja, z którą związane są również prace badawcze, rozwojowe, technologiczne, innowacyjne, konieczne do przygotowania nowych produktów, kontrola jakości, a później: pakowanie produktów, znakowanie, zabezpieczanie, dostarczanie lub przygotowywanie do odbioru; producent pełni funkcje operacyjne niezbędne do wytworzenia produktu wykonując czynności inwestycyjne i operacyjne polegające w szczególności na: opracowaniu harmonogramu produkcji, przygotowaniu i zapewnieniu odpowiednich pomieszczeń oraz maszyn potrzebnych do wyprodukowania danego towaru, często prowadzi prace badawcze nad stworzeniem danego produktu, projektuje dany produkt, kontroluje jego jakość, nawiązuje kontakty z dostawcami materiałów czy też półproduktów, dba o należyte zapakowanie i zabezpieczenie produktu w celu jego przetransportowania, opracowuje plany, strategie, wykonuje zadania administracyjne – pełnione funkcje należy wymienić i krótko opisać,
* dystrybucja – w ramach której dystrybutor jest zobowiązany do wykonania czynności: przygotowania kanałów dystrybucji, określenia polityki cenowej, czasem: przeprowadzenia kampanii reklamowych,
* transport,
* najem powierzchni biurowych, magazynowych (w sytuacji, gdy jeden podmiot posiada budynek przeznaczony na biura czy magazyny, które najmuje również podmiotom z grupy),
* magazynowanie materiałów lub produktów.

Można najpierw krótko wskazać jakie funkcje pełnią poszczególne strony umowy, a później je opisać, np.

Zgodnie z Umową spółka A świadczy spółce B usługi ……*/albo też: spółka A zakupuje od spółki B ……* Funkcje pełnione przez obie strony są ściśle związane z przedmiotem Umowy i zakresem świadczeń.

W ramach transakcji spółka A jest zobowiązana do: ……..

Jeśli spółka A świadczy jakieś usługi dla grupy podmiotów powiązanych, lub też sprzedaje jakieś wartości niematerialne, dobrze jest krótko uzasadnić, dlaczego akurat z nią zawarto umowę (jeśli jest to związane ze strategią grupy, w rozdziale dotyczącym strategii można ją opisać obszerniej) np. spółka A jest wyspecjalizowanym podmiotem w grupie, który świadczy usługi reklamowe/marketingowe/ zarządzania, itp. dla podmiotów z grupy. Jest o związane z przyjętą strategią, mającą na celu integrację wszystkich działań podejmowanych przez różne podmioty. Jednocześnie pozwala to na ograniczenie kosztów, gdyż jeden podmiot w grupie specjalizuje się w badaniach rynkowych, analizach (w zakresie sprzedaży, określenia kosztów, trendów, popytu), itp.

Niektóre czynności w związku z przygotowaniem produktu spółka A powierza podwykonawcom, w szczególności …….. W umowach z podwykonawcami spółka A szczegółowo określa wytyczne co do jakości wykonywanych prac i warunków jej wykonania.

Ze względu na charakter transakcji, spółka B pełni w niej funkcje …. i np. korzysta z wypracowanych rozwiązań, z przyjętych strategii, z podejmowanych działań, z dystrybucji jej towarów, pełni część funkcji administracyjnych np. rozlicza transakcje,  itp.

2. AKTYWA

Należy wymienić i krótko opisać najważniejsze aktywa, które podmioty angażują w transakcję. W zasadzie wynikają one z jej przedmiotu i pełnionych przez strony funkcji.

Przykładowe aktywa, które mogą być zaangażowane w transakcję:

* nieruchomości (budynki, lokale, place, itd.),
* maszyny i urządzenia,
* pojazdy,
* towary,
* wartości niematerialne i prawne (know-how, technologia produkcji, znaki towarowe, oprogramowanie, patenty, bazy danych),
* sprzęt komputerowy, środki łączności,
* kapitał ludzki (pracownicy).

Ze względu na przedmiot transakcji głównym aktywem zaangażowanym w jej wykonanie jest …… - jeśli nieruchomości, to dlaczego; jeśli maszyny – to jakie, do czego służą; jeśli wartości niematerialne i prawne - to które, itd. jeśli kapitał ludzki (pracownicy) – to można napisać o jego doświadczeniu i wiedzy, gwarantującej prawidłowy przebieg transakcji, wykonanie zlecenia, itp.

3. RYZYKA

Należy wykazać jakie ryzyka związane z transakcją ponoszą strony i krótko je scharakteryzować; napisać gdzie ze względu na współpracę z podmiotem powiązanym, to ryzyko jest ograniczone.

Zwykle ryzyka (czyli potencjalne możliwości poniesienia straty) są związane z pełnionymi funkcjami, chyba że strony w umowie inaczej ustalą.

Nie sposób tu wymienić pełnej listy ryzyk dla wszystkich transakcji. W obrocie najczęściej są jednak spotykane następujące:

* ryzyko rynkowe – szeroko rozumiane jako „nie trafienie z produktem”, niemożność sprzedaży produktu,
* ryzyko kursowe – jeśli rozliczenia są wykonywane w innej walucie,
* ryzyko złych długów – oczywiście w ramach grupy jest ono ograniczone, ale może zostać „przeniesione” ze względu na konstrukcję transakcji z podmiotu A na podmiot B, który będzie dokonywał odsprzedaży podmiotom niepowiązanym,
* ryzyko związane ze złą jakością produktów,
* ryzyko związane z angażowaniem podwykonawców,
* ryzyko podwyższenia cen przez dostawców surowców, materiałów czy półproduktów, a także ryzyko niedoboru zapasów tych materiałów,
* ryzyko związane z warunkami atmosferycznymi – w niektórych branżach, np. związanej z produkcją żywności, turystyką,
* ryzyko związane z udzielanymi gwarancjami,
* ryzyko związane z zepsuciem towarów zbyt długo magazynowanych, przechowywanych czy transportowanych,
* ryzyko niepowodzenia prac badawczych, innowacyjnych,
* ryzyko niewypłacalności klienta (przy sprzedaży osobom trzecim).

Organy podatkowe oraz kontroli skarbowej dokonując oceny prawidłowości sporządzenia dokumentacji sprawdzają ponoszone ryzyka ekonomicznie ważne, czyli takie, które są najistotniejsze dla tworzenia wartości i zysków powstających w wyniku transakcji.

 

III. KOSZTY ZWIĄZANE Z TRANSAKCJĄ I WARUNKI ZAPŁATY

Jest to obligatoryjny (obowiązkowy) element dokumentacji.

1. Koszty ponoszone przez spółką A

W tej części należy wymienić jakie są przewidywane koszty, które poniesie spółka A, np. koszty wynagrodzenia pracowników, nabycia maszyn czy oprogramowania koniecznych do wykonania transakcji, przeprowadzenia szkoleń czy podróży służbowych pracowników, wyboru i kontroli podwykonawcy oraz jego wynagrodzenia, obsługi administracyjnej transakcji, nabycia surowców, materiałów czy półproduktów, koszty pakowania, transportu, koszty ogólne zarządu (nie we wszystkich metodach kalkulacji zysków są uwzględniane), itp.

2. Koszty ponoszone przez spółkę B

W tej części, podobnie jak w pkt 1, należy wymienić jakie są przewidywane koszty, które poniesie spółka B. Jeśli spółka B przede wszystkim płaci za usługi czy towary, ponosi koszty wynagrodzenia spółki A. Zwykle dochodzi do tego jeszcze obsługa administracyjna, koszty podróży służbowych pracowników, czasem różnic kursowych, koszty ogólne zarządu (nie we wszystkich metodach kalkulacji zysków są uwzględniane), itp.

3. Forma i termin zapłaty

Należy napisać zgodnie z umową.

 

IV. METODA I SPOSÓB KALKULACJI ZYSKÓW

Opis obligatoryjny.

Polskie przepisy przewidują 4 sposoby kalkulacji zysków:

1. metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej,
2. metoda ceny odprzedaży,
3. metoda rozsądnej marży („koszt plus”),
4. metoda zysku transakcyjnego – stosowana wyłącznie wtedy, gdy nie ma możliwości zastosowania metod wyżej wymienionych.

Do 17 lipca 2013 r. metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej była metodą „preferowaną” w rozporządzeniu, w tym znaczeniu, że stosowało się w pierwszej kolejności, a dopiero kiedy jej zastosowanie nie było możliwe, rozważało się zastosowanie innych. Obecnie pozostaje dowolność w zastosowaniu trzech metod kalkulacji zysków: porównywalnej ceny niekontrolowanej, ceny odprzedaży albo rozsądnej marży („koszt plus”) – w zależności od tego, która metoda najlepiej oddaje sposób kalkulacji zysków. Oczywiście wybór określonej metody należałoby krótko uzasadnić, np. że zastosowano metodę porównywalnej ceny niekontrolowanej, ponieważ spółka posiada analogiczne umowy z podmiotami niepowiązanymi/ponieważ na rynku można znaleźć identyczne oferty, których wartości są zbliżone do zastosowanych w transakcji. Albo: Dokumentowana transakcja dotyczy usług/ towarów specjalistycznych, których spółka A nie oferuje innym podmiotom. Na rynku polskim nie ma innej firmy, która oferowałaby tego typu produkty, a zatem spółka uznała, że metodą, która najlepiej oddaje sposób kalkulacji zysków jest metoda….

Ad. 1: Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej (inaczej: PCN)

Metoda ta polega na porównaniu ceny przedmiotu transakcji z ceną stosowaną w porównywalnych transakcjach (porównywalnych nie tylko co do ceny ale również innych warunków umowy, wielkości transakcji, warunków rynkowych, itp.) przez podmioty niezależne i na tej podstawie określeniu wartości rynkowej przedmiotu transakcji zawartej między podmiotami powiązanymi.

Porównania dokonuje się na podstawie cen, jakie stosuje dany podmiot na danym lub porównywalnym rynku w transakcjach z podmiotami niezależnymi (wewnętrzne porównanie cen) – należy wymienić te podmioty i wskazać zastosowane stawki - lub na podstawie cen, jakie stosują w porównywalnych transakcjach inne niezależne podmioty (zewnętrzne porównanie cen) – należy wymienić te podmioty i wskazać stosowane na rynku stawki; dobrze jest również w tym przypadku wydrukować oferty rynkowe i załączyć je do dokumentacji.

Jeśli zatem mamy zawarte porównywalne kontrakty z podmiotami niepowiązanymi, należy w tym rozdziale wykazać, że zastosowano takie same lub podobne ceny. Jeśli ceny z podmiotami niepowiązanymi się różnią, należy wskazać różnice w warunkach umowy: w funkcjach, zaangażowanych aktywach, ryzykach lub wskazać na inne powody, dla których ceny się różnią.

Warto pamiętać o tym, że jeżeli w transakcji (transakcjach) między podmiotami powiązanymi ustalone zostały warunki mniej korzystne dla jednego z podmiotów od warunków, jakie ustaliłyby podmioty niezależne, a jednocześnie w innej transakcji (transakcjach) między tymi samymi podmiotami określone zostaną warunki bardziej korzystne dla tego podmiotu, fiskus nie dokonuje korekty cen przedmiotów takich transakcji, w przypadkach, gdy mniejsze korzyści uzyskane w związku z pierwszą transakcją (transakcjami) są skompensowane większymi korzyściami uzyskanymi w związku z tą inną transakcją (transakcjami). Kompensatę tę należy uznać za zgodną z warunkami rynkowymi, jeżeli takiej kompensaty dokonałyby podmioty niezależne.

Jeśli nie posiadamy porównywalnych umów z podmiotami niezależnymi, warto przed zawarciem umowy zebrać oferty innych firm oferujących takie same lub podobne towary lub usługi, a jeśli cenniki nie są ogólnie dostępne - wysłać zapytania do innych firm z prośbą o przygotowanie oferty określając istotne warunki, które mają być zawarte w dokumentowanej następnie transakcji. Na podstawie tych ofert (oczywiście, jeśli będą zbliżone kwotowo), możemy przygotować tę część dokumentacji.

Ad. 2: Metoda ceny odprzedaży (inaczej: CO)

Metoda ceny odprzedaży polega na obniżeniu ceny określonej w transakcji z podmiotem niezależnym, dotyczącej dóbr lub usług nabytych uprzednio od podmiotu powiązanego, o marżę ceny odprzedaży. Tak ustalona cena może być uważana za cenę rynkową określoną w transakcji danego podmiotu z podmiotem z nim powiązanym.

Marża ceny odprzedaży obejmuje wydatki bezpośrednie i wydatki pośrednie, jakie poniósł dany podmiot w związku z tą transakcją, oraz odpowiednią dla tego typu transakcji stopę zysku. Jeżeli podmiot przed odprzedażą przetworzył lub w inny sposób spowodował zmianę wartości rzeczy lub usługi, zmianę tę uwzględnia się przy dokonywaniu korekty ceny. Ale: w wydatkach pośrednich nie mogą się znaleźć wydatki stanowiące równowartość ceny przedmiotu transakcji oraz koszty ogólne zarządu (czyli koszty działania jednostki jako całości oraz koszty zarządzania tą jednostką).

Przy tej metodzie również następuje porównanie – ale nie cen produktów (jak w metodzie PCN), tylko marż, ponieważ marżę ceny odprzedaży ustala się poprzez odniesienie do poziomu marży, jaką ten sam podmiot stosuje w porównywalnych transakcjach zawieranych z podmiotami niezależnymi, lub marży stosowanej w porównywalnych transakcjach przez podmioty niezależne.

Przy określaniu wysokości marży ceny odprzedaży uwzględnia się w szczególności:

1) czynniki związane z upływem czasu pomiędzy pierwotnym zakupem a odprzedażą, w tym dotyczące zmian na rynku w zakresie kosztów, kursów walut, inflacji;
2) zmiany stanu i stopnia zużycia rzeczy lub praw będących przedmiotem transakcji, w tym będące wynikiem postępu technicznego w danej dziedzinie;
3) wyłączne prawo odprzedawcy do sprzedaży określonych rzeczy lub praw, mogące wpływać na decyzję o zmianie marży.

A zatem metodę tę stosujemy, jeśli mamy konstrukcję:

podmiot powiązany A --> podmiot powiązany B sporządzający dokumentację --> podmiot niepowiązany

Marżę obliczamy jako:

marża = cena sprzedaży – cena zakupu

przy czym

marża = wydatki bezpośrednie + (wydatki pośrednie – koszty ogólne zarządu) + zysk

Jest to zatem odpowiednia metoda wyceny szczególnie dla dystrybutorów.

Ad. 3: Metoda rozsądnej marży („koszt plus” w skrócie K+)

Metoda rozsądnej marży polega na ustaleniu ceny sprzedaży rzeczy, praw czy usług w transakcji z podmiotem powiązanym na poziomie sumy bazy kosztowej i narzutu zysku, porównywalnych do bazy kosztowej i narzutu zysku ustalanych pomiędzy podmiotami niezależnymi, które uwzględniają porównywalne funkcje, ponoszone ryzyka oraz angażowane aktywa.

Przez bazę kosztową w tej metodzie rozumie się sumę kosztów bezpośrednio związanych z nabyciem lub wytworzeniem we własnym zakresie przedmiotu transakcji oraz kosztów pośrednich, z wyłączeniem kosztów ogólnych zarządu (czyli kosztów działania jednostki jako całości oraz kosztów zarządzania tą jednostką).

W metodzie rozsądnej marży narzut zysku jest kalkulowany w oparciu o bazę kosztową. Narzut zysku w stosunku do określonej bazy kosztowej ustala się poprzez odniesienie do poziomu zysku, jaki ten sam podmiot stosuje w porównywalnych transakcjach z podmiotami niezależnymi, lub zysku stosowanego w porównywalnych transakcjach przez podmioty niezależne.

A zatem metodę tę stosujemy, jeśli mamy konstrukcję:

podmiot niepowiązany (zwykle dostarczający materiały, surowce, półprodukty) --> podmiot powiązany A sporządzający dokumentację --> podmiot powiązany B

W tej metodzie:

cena sprzedaży = baza kosztowa + zysk

przy czym:

baza kosztowa = koszty bezpośrednie + (koszty pośrednie – koszty ogólne zarządu)

Uzasadniając przyjęcie tej metody i porównując do transakcji zawartych z innymi podmiotami lub między innymi niezależnymi podmiotami na rynku należy wskazać na porównywalne funkcje, ponoszone ryzyka oraz angażowane aktywa, które uzasadniają bazę kosztową, a przede wszystkim poziom zysku.

Metoda ta jest przyjmowana przez producentów oraz sprzedawców usług.

Ad. 4. Metoda zysku transakcyjnego (inaczej: MZT)

… a właściwie dwie metody:

A) metoda podziału zysków,
B) metoda marży transakcyjnej netto.

Metody te można zastosować, kiedy nie można określić dochodów za pomocą trzech ww. metod, co należy należycie uzasadnić. Pamiętać jednocześnie należy, że zgodnie z rozporządzeniem, organy podatkowe nie mogą (albo raczej mają ograniczoną możliwość) co do zmiany jednej z trzech ww. metod. Ta ochrona nie została jednak udzielona na wypadek wybrania metody zysku transakcyjnego.

MZT polegają na określaniu dochodów na podstawie zysku, jakiego racjonalnie mógłby oczekiwać podmiot uczestniczący w transakcji. Zgodnie z rozporządzeniem, co istotne, organy podatkowe szacując dochód na podstawie tej metody muszą ją stosować tak, aby nie zwiększać obciążeń podatkowych podmiotu wyłącznie z powodu osiągania zysków niższych niż zyski przeciętnie osiągane przez inne podmioty, jeżeli mniejszy zysk lub nie osiągnięcie zysku przez dany podmiot przypisać można czynnikom ekonomicznym lub organizacyjnym.

Ad. A: Metoda podziału zysków:

Metoda podziału zysków polega na określeniu łącznych zysków, jakie w związku z daną transakcją (transakcjami) osiągnęły podmioty powiązane, oraz podziału tych zysków między te podmioty w takiej proporcji, w jakiej dokonałyby tego podziału podmioty niezależne.

Dokonuje się tego poprzez określenie przychodów uzyskanych przez każdy z podmiotów powiązanych oraz poniesionych kosztów związanych z daną (danymi) transakcją (transakcjami). W przypadku, gdy koszty związane z transakcją (transakcjami) przekraczają związaną z nią (nimi) sumę przychodów, podziałowi podlega strata.

Łączne zyski określa się przy zastosowaniu wspólnego standardu rachunkowości i wspólnej waluty, jeżeli te podmioty powiązane stosują wspólny standard rachunkowości i prowadzą księgi rachunkowe we wspólnej walucie. W przeciwnym przypadku łączne zyski określa się przez zastosowanie jednego ze standardów rachunkowości oraz jednej z walut stosowanych przez podmioty powiązane.

Proporcjonalnego podziału zysków, który stosowałyby niezależne podmioty, dokonuje się za pomocą jednej z dwóch analiz:

1) analizy rezydualnej, która dzieli sumę zysków w dwóch etapach:
* w pierwszym etapie każdemu uczestnikowi transakcji przypisuje się podstawowy zysk odpowiedni dla danego rodzaju transakcji, jaki osiągają podmioty niezależne, pełniąc rutynowe funkcje, angażując typowe aktywa oraz ponosząc standardowe ryzyko w tego rodzaju transakcjach;
* w drugim etapie wszelkie pozostałe po podziale w pierwszym etapie zyski dzielone są pomiędzy podmioty powiązane uczestniczące w danej transakcji zgodnie z zasadami, jakie ustaliłyby podmioty niezależne uczestniczące w takiej transakcji, albo

2) analizy udziału, która dzieli między podmiotami powiązanymi połączony zysk z transakcji, której przedmiotem są dobra wytworzone lub ulepszone przez te podmioty, w oparciu o względną wartość działań podjętych przez każdy z powiązanych podmiotów, uwzględniając następujące czynniki:
* rodzaje funkcji pełnionych przez strony transakcji,
* rodzaj i wartość zaangażowanych aktywów i dóbr materialnych, w szczególności gruntów, budynków, budowli, lokali, maszyn, urządzeń, środków transportu,
* rodzaj i wartość zaangażowanych aktywów i dóbr niematerialnych,
* stopień zaangażowania kapitału ludzkiego,
* rodzaje i podział ryzyka gospodarczego i odpowiedzialności stron transakcji.

Ad. B) Metoda marży transakcyjnej netto

Metoda ta polega na badaniu marży zysku netto, jaką uzyskuje podmiot w transakcji lub transakcjach z podmiotem powiązanym i określeniu jej na poziomie marży, jaką uzyskuje ten sam podmiot w transakcjach z podmiotami niezależnymi, lub marży uzyskiwanej w porównywalnych transakcjach przez podmioty niezależne.

Marżę transakcyjną netto określa się poprzez odliczenie od przychodu osiągniętego w wyniku transakcji kosztów poniesionych w celu osiągnięcia tego przychodu, w tym także kosztów ogólnych zarządu (ale z uwzględnieniem proporcji, w jakiej pozostaje przychód uzyskany w związku z daną transakcją w ogólnej kwocie przychodów),

czyli:
marża = przychód z transakcji – koszty uzyskania zarówno bezpośrednie jak i pośrednie (w tym koszty zarządu w takim udziale jaki generuje dana transakcja/transakcje w stosunku do wszystkich innych)

Stosując tę metodę należy uwzględnić różnice między podmiotami, których marże są porównywane, a w szczególności należy wziąć pod uwagę takie czynniki jak: konkurencja ze strony innych uczestników rynku i dóbr zamiennych, skuteczność i strategię zarządzania, pozycję rynkową, różnice struktury kosztów i kosztu pozyskania kapitału oraz stopień doświadczenia w działalności.

 

V. CENA PRZEDMIOTU TRANSAKCJI

Zgodnie z umową + informacja o fakturze lub zestawienie faktur.

Ważne:
* przy pożyczkach i kredytach ceną są odsetki, przy czym wartość rynkową odsetek określa się na podstawie wysokości najniższych odsetek, jakie dany podmiot musiałby zapłacić podmiotowi niezależnemu za uzyskanie kredytu (pożyczki) na podobny okres w porównywalnych warunkach,
* przy gwarancjach i poręczeniach ceną są prowizje lub inne formy wynagrodzenia,
* przy kosztach reklamy – rozliczenie między podmiotami powinno nastąpić proporcjonalnie do korzyści (z uwzględnieniem tego, na jakich rynkach prowadzona jest reklama oraz udziału sprzedaży reklamowanych dóbr i usług poszczególnych podmiotów powiązanych na rynkach objętych reklamą); jeśli jeden podmiot ponosi koszty reklamy, wartość takiej usługi wycenia się wg cen rynkowych agencji reklamowych.

 

VI. OKREŚLENIE OCZEKIWANYCH KORZYŚCI ZWIĄZANYCH Z UZYSKANIEM ŚWIADCZEŃ

Te informacje należy zamieścić, jeśli przedmiotem transakcji są świadczenia o charakterze niematerialnym, w tym usługi.

Należy tu określić nie tylko korzyści o charakterze ekonomicznym. Niewątpliwą korzyścią związaną ze współpracą w grupie jest m.in. budowanie prestiżu, pozycji rynkowej, rozpoznawalność marki, wizerunku grupy. W zależności od przedmiotu transakcji, takimi korzyściami może być np. zdobywanie rynku w większym zakresie niż mógłby podołać jeden podmiot, korzystanie z baz danych, w tym baz klientów, kanałów dystrybucji podmiotów powiązanych, z doświadczenia innego podmiotu, rozszerzenie działalności, itd.

 

VII. STRATEGIA GOSPODARCZA

Należy opisać strategię gospodarczą podmiotu, jeśli miała ona wpływ na wartość transakcji. Jeśli nie, dobrze jest zamieścić w dokumentacji ten punkt z zaznaczeniem, że na wartość transakcji nie miała wpływu strategia gospodarcza.

 

VIII. INNE CZYNNIKI MAJĄCE WPŁYW NA WARTOŚĆ PRZEDMIOTU TRANSAKCJI

Należy wskazać inne czynniki mające wpływ na wartość przedmiotu transakcji. Jeśli takich nie ma, dobrze jest zamieścić w dokumentacji ten punkt z zaznaczeniem, że na wartość przedmiotu transakcji nie miały wpływu żadne inne czynniki.

Warto tu pamiętać, że jeżeli w transakcji (transakcjach) między podmiotami powiązanymi ustalone zostały warunki mniej korzystne dla jednego z podmiotów od warunków, jakie ustaliłyby podmioty niezależne, a jednocześnie w innej transakcji (transakcjach) między tymi samymi podmiotami określone zostaną warunki bardziej korzystne dla tego podmiotu, organy podatkowe lub organy kontroli skarbowej nie dokonują korekty cen przedmiotów takich transakcji w przypadkach, gdy mniejsze korzyści uzyskane w związku z pierwszą transakcją (transakcjami) są skompensowane większymi korzyściami uzyskanymi w związku z tą inną transakcją (transakcjami). Kompensatę tę należy uznać za zgodną z warunkami rynkowymi, jeżeli dokonałyby jej podmioty niezależne.

 

Podstawa prawna: ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 września 2009 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodu osób prawnych w drodze oszacowania oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania osób prawnych w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych

Wzór przygotowano w oparciu o stan prawny na dzień 9 września 2013 r.

 

tagi: dokumentacja cen transferowych, dokumentacja transakcji z podmiotem powiązanym, wzór dokumentacji cen transferowych, wzór dokumentacji transakcji z podmiotem powiązanym