Rozwiązanie umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia przez pracownika lub pracodawcę
Kodeks pracy dopuszcza kilka sposobów zakończenia umowy o pracę. Jednym z nich jest rozwiązanie umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Wypowiedzenie umowy jest tzw. czynnością jednostronną, tzn. jest to oświadczenie złożone na piśmie przez jedną ze stron umowy (pracownika lub pracodawcę), doręczone drugiej stronie, nie wymagające zgody drugiej strony.
Poniżej zamieszczamy obszerne omówienie kwestii wypowiedzenia umowy oraz wzór wypowiedzenia umowy o pracę przez pracownika i przez pracodawcę. Należy pamiętać, że jeśli umowę zawartą na czas nieokreślony wypowiada pracodawca, musi on wskazać przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie oraz zamieścić pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy.
Terminy wypowiedzenia
Umowa rozwiązuje się z upływem okresu wypowiedzenia. Okres ten to czas między złożeniem oświadczenia o chęci rozwiązania umowy, a jej rozwiązaniem (zakończeniem). O tym ile on wynosi decydują przepisy kodeksu pracy i czas, na jaki umowa została zawarta lub też staż pracy, a nie indywidualne ustalenia między pracownikiem, a pracodawcą.
I tak:
* dla umowy zawartej na okres próbny wypowiedzenie wynosi:
- 3 dni robocze - jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,
- 1 tydzień - jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,
- 2 tygodnie - jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
* dla umowy zawartej na czas nieokreślony i na czas określony okres wypowiedzenia jest uzależniony od czasu zatrudnienia u tego pracodawcy i wynosi:
- 2 tygodnie - jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 6 miesięcy (może też wynieść 1 miesiąc - jeśli pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie),
- 1 miesiąc - jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 6 miesięcy (może też wynieść 3 miesiące - jeśli pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie),
- 3 miesiące - jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 3 lata;
przy czym, jeśli zakład lub jego część przeszła w międzyczasie na innego pracodawcę, sumuje się zwykle okresy pracy u obu pracodawców.
Jeśli po złożeniu wypowiedzenia umowy, strony postanowią skrócić okres wypowiedzenia i tak nie zmieni to trybu jej rozwiązania, tzn. skrócenie tego terminu nie spowoduje, że umowa będzie rozwiązana za porozumieniem stron, nadal zakończy się ona na skutek wypowiedzenia.
Odnośnie terminów, warto wiedzieć jeszcze jak liczyć ich upływ i tym samym jak określić dzień rozwiązania umowy. Otóż, jeśli mamy tygodniowy czy 2-tygodniowy okres wypowiedzenia, skończy się on z końcem tygodnia, w którym tydzień czy też 2 tygodnie upłynęły, czyli w sobotę. Przy terminie miesięcznym czy też 3-miesięcznym – umowa rozwiąże się w ostatnim dniu miesiąca, w którym ten okres minął.
Najlepiej będzie zobrazować to przykładem. Jeśli złożyliśmy czy też otrzymaliśmy wypowiedzenie w środę, 14 września, i mamy 2-tygodniowy okres wypowiedzenia, okres ten upłynie 1 października (w sobotę, po upływie 2 tygodni); jeżeli natomiast otrzymaliśmy lub złożyliśmy wypowiedzenie 7 października i mamy miesięczny okres wypowiedzenia, upłynie on 31 października.
Przepisy pozwalają, w pewnej sytuacji na skrócenie przez pracodawcę okresu wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony lub określony, choć tak naprawdę jest to skrócenie pozorne. Dlaczego? Ponieważ jest to możliwe, gdy wypowiedzenie następuje z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników; wówczas pracodawca może skrócić 3-miesięczne wypowiedzenie, najwyżej jednak do 1 miesiąca. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia, a ponadto okres, za który to odszkodowanie przysługuje, wlicza się pracownikowi do okresu pracy, chyba że podejmie w tym czasie inne zatrudnienie.
Zwolnienie z obowiązku pracy
Czasem zdarza się, że pracodawca – z różnych względów – „nie chce już widzieć” pracownika będącego na wypowiedzeniu. Wtedy może go zwolnić z obowiązku pracy do końca okresu wypowiedzenia, ale za ten czas pracownikowi przysługuje normalne wynagrodzenie.
Czas na poszukiwanie pracy
Jeśli wypowiedzenie wynosi co najmniej 2 tygodnie i złożył je pracodawca, wtedy pracownikowi przysługuje tzw. zwolnienie na poszukiwanie pracy, czyli dni wolne, w których pracownik może rozejrzeć się za nowym zatrudnieniem. Są to:
- 2 dni robocze – przy 2-tygodniowym i 1-miesięcznym wypowiedzeniu,
- 3 dni robocze – przy 3-miesięcznym wypowiedzeniu, także wtedy, gdy zostało skrócone w związku z upadłością, likwidacją itd. pracodawcy i wypłatą odszkodowania za pozostały czas.
Za te dni pracownikowi przysługuje normalne wynagrodzenie.
Zakaz wypowiadania umowy
Są przypadki, w których – poza ściśle określonymi sytuacjami – pracodawca nie może wypowiedzieć umowy pracownikowi. Ma to miejsce, gdy:
- pracownikowi, brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku (chyba, że pracownik uzyska wcześniej prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy),
- pracownik jest na urlopie lub też w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia,
- pracownica jest w ciąży lub w czasie urlopu macierzyńskiego, lub też pracownik – ojciec wychowuje dziecko korzystając z urlopu macierzyńskiego.
Zakazy te nie obowiązują w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Związki zawodowe a zwolnienie
Jeśli w zakładzie pracy działają związki zawodowe i pracownik do nich należy, wtedy o zamiarze wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony pracodawca zawiadamia je na piśmie, podając przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy. Jeżeli ta zakładowa organizacja związkowa uważa, że wypowiedzenie byłoby nieuzasadnione, może w ciągu 5 dni od otrzymania zawiadomienia zgłosić na piśmie pracodawcy umotywowane zastrzeżenia. Opinia związków nie jest jednak dla pracodawcy wiążąca, „przeciąga” jedynie decyzję, dlatego, że po rozpatrzeniu stanowiska związków (lub niezajęcia przez nie stanowiska w terminie), pracodawca sam podejmuje decyzję w sprawie wypowiedzenia.
Trybu konsultacji zwolnienia ze związkami zawodowymi nie stosuje się w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Odmowa przyjęcia nowych warunków pracy lub płacy
Umowa może zostać również rozwiązana na skutek nieprzyjęcia przez pracownika nowych warunków pracy lub płacy (tzw. wypowiedzenia zmieniającego). Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki. Jeśli pracownik odmówi ich przyjęcia, umowa rozwiąże się z upływem wypowiedzenia. Ale pracownik ma na odmowę określony termin – połowę okresu wypowiedzenia. Jeżeli w tym czasie nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych warunków (oczywiście również na piśmie), przyjmuje się, że wyraził zgodę na zmianę. Pismo pracodawcy z wypowiedzeniem powinno zawierać pouczenie o trybie akceptacji lub odmowy przyjęcia nowych warunków. Jeśli go nie zawiera, uprawnienie pracownika do odmowy przyjęcia nowych warunków przedłuża się do końca okresu wypowiedzenia.
Czasem zdarza się, że pracodawca ma potrzebę przeniesienia pracownika na inne stanowisko. Może to wynikać z sezonowości pewnych prac lub pojedynczych projektów. W takiej sytuacji pracodawca nie musi składać pracownikowi wypowiedzenia zmieniającego, jeśli zostaną spełnione łącznie następujące warunki:
- przeniesienie jest uzasadnione potrzebami pracodawcy,
- pracownikowi zostanie powierzona inna praca na czas nieprzekraczający 3 miesięcy w ciągu roku,
- nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia,
- odpowiada kwalifikacjom pracownika.
Pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego (jeżeli okres zatrudnienia umożliwi mu uzyskanie prawa do emerytury), pracodawca może złożyć wypowiedzenie zmieniające tylko w dwóch przypadkach, a mianowicie, gdy wypowiedzenie to stało się konieczne ze względu na:
- wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących wszystkich pracowników lub tej grupy, do której pracownik należy,
- stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania.
Zmiana pracodawcy
Czasem następuje zmiana pracodawcy w wyniku różnych przekształceń, sprzedaży całości czy też części przedsiębiorstwa lub też innego sposobu zmiany właściciela firmy.
W ciągu 2 miesięcy od przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, pracownik może bez wypowiedzenia, za 7-dniowym uprzedzeniem, rozwiązać umowę. Rozwiązanie jej w tym trybie powoduje dla pracownika takie skutki, jakby umowę rozwiązał pracodawca za wypowiedzeniem.
Z drugiej strony przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę nie może stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umów o pracę przez pracodawcę.
Poniżej zamieszczamy dwa wzory wypowiedzeń:
1. wzór wypowiedzenia umowy o pracę przez pracownika z zachowaniem okresu wypowiedzenia,
2. wzór wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę z zachowaniem okresu wypowiedzenia,
a także przykładowe wypowiedzenia.
Należy pamiętać, że forma wypowiedzenia jest umowna, zwyczajowa. Ważne, żeby z jego treści wyraźnie wynikała chęć rozwiązania umowy po upływie okresu wypowiedzenia, a w przypadku, gdy umowę zawartą na czas nieokreślony wypowiada pracodawca, aby ponadto była wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie (MUSI ona być konkretna, rzeczywista i zrozumiała dla pracownika) oraz aby się w nim znalazło pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy. Dlatego, że – o ile pracodawca nie ma możliwości zakwestionowania wypowiedzenia złożonego przez pracownika – o tyle pracownik może złożyć odwołanie do sądu pracy, w przypadku nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy przez pracodawcę.
W praktyce, chcąc rozwiązać umowę, stosuje się dwa rodzaje nazewnictwa: „rozwiązanie umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia” lub „wypowiedzenie umowy o pracę”. Bardziej poprawne - z prawnego punktu widzenia - jest pisanie o rozwiązaniu umowy, lecz oba wyrażenia są dopuszczalne i żadne wypowiedzenie umowy nie może być zakwestionowane ze względu na użycie takiej czy innej nazwy.
- WZÓR ROZWIĄZANIA UMOWY O PRACĘ PRZEZ PRACOWNIKA Z ZACHOWANIEM OKRESU WYPOWIEDZENIA -
..........................., dnia .............................
(miejscowość i data)
…………………………
…………………………
…………………………
(dane pracownika)
…………………………
…………………………
…………………………
(dane pracodawcy)
Rozwiązanie umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia
Niniejszym wypowiadam umowę o pracę zawartą w …………… (miejscowość zawarcia umowy) dnia ……………… r. (data podpisania umowy) pomiędzy ……………………… (pełna nazwa pracodawcy), a ………………………………… (imię i nazwisko pracownika) z zachowaniem ………… (należy podać ile wynosi okres wypowiedzenia; jeśli pracownik z jakichś względów ma wątpliwości, można napisać po prostu „z zachowaniem okresu wypowiedzenia”, a o dokładny termin zapytać w kadrach) okresu wypowiedzenia.
Z poważaniem,
……………………
(podpis pracownika)
Potwierdzam otrzymanie wypowiedzenia
………………………………………
(data i podpis pracodawcy albo osoby upoważnionej)
- WZÓR ROZWIĄZANIA UMOWY O PRACĘ PRZEZ PRACODAWCĘ Z ZACHOWANIEM OKRESU WYPOWIEDZENIA -
..........................., dnia .............................
(miejscowość i data)
…………………………
…………………………
…………………………
(dane pracodawcy)
…………………………
…………………………
…………………………
(dane pracownika)
Rozwiązanie umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia
Niniejszym wypowiadam umowę o pracę zawartą w …………… (miejscowość zawarcia umowy) dnia ……………… r. (data podpisania umowy) pomiędzy ……………………… (pełna nazwa pracodawcy), a ………………………………… (imię i nazwisko pracownika) z zachowaniem ………… (należy podać ile wynosi okres wypowiedzenia) okresu wypowiedzenia.
Jednocześnie informuję, że okres wypowiedzenia upływa dnia ………………… r.
Przyczyną wypowiedzenia jest: …………………………………………………… (należy podać konkretną, rzeczywistą i zrozumiałą dla pracownika przyczynę lub przyczyny wypowiedzenia).
Pouczenie o prawie odwołania do sądu pracy:
Informuję, że od niniejszego wypowiedzenia przysługuje Panu/Pani prawo do wniesienia odwołania do sądu pracy: ………………………………… (należy podać nazwę Sądu Rejonowego, Wydziału Pracy właściwego dla rozpatrzenia sporów z tego stosunku pracy), w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego wypowiedzenia. Przesłanie odwołania pocztą jest równoznaczne z wniesieniem go osobiście, z datą nadania.
Z poważaniem,
……………………
(podpis pracodawcy)
Potwierdzam otrzymanie wypowiedzenia
…………………………………………
(data i podpis pracownika)
Przykład wypowiedzenia umowy o pracę przez pracownika:
Przykład wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę:
Opublikowano dnia: 28.09.2016 r.; przygotowano w oparciu o przepisy obowiązujące na ten dzień.